Impact van jeugdwerk

een verkennend onderzoek

Een intensief & participatief leerproces staat centraal

Impact meten , beschrijven, onderzoeken, opvolgen ... zichtbaar maken, is niet gemakkelijk. Impact is complex, net zoals onze jeugdwerkpraktijk. Het is vat krijgen op complexe en ingewikkelde problemen waar we zelf niet altijd invloed op kunnen uitoefenen, maar wel toe kunnen bijdragen.


“Impact meten is wicked problems evalueren.”
[Impactgids SimSE]


Die complexiteit vraagt om een consequente aanpak die mikt op de lange termijn en dus nauw aansluit bij de meer impactgerichte manier van werken. Impactgericht werken gaat verder dan impact meten. Het is een cyclus, een continu proces. Het start met het uitklaren van de impact die je wil bereiken en de intentie om elke beslissing en actie in het verdere proces daarop af te stemmen. Het is bovendien een participatief proces waarin je blijft leren van eerdere bevindingen en telkens je interventies gaat bijsturen. 


“There is no silver bullet to address the weakness in measuring outcomes and in particular, impact evaluation is likely to be challenging. […] Youth organisations therefore need to think critically about how best to measure outcomes and then estimate the contribution they make to these observed outcomes.”
[STUDY ON THE SOCIAL VALUE OF YOUTH ORGANISATIONS (2016) – European Youth Forum]

 

Belangrijke bedenking die we vaak meekregen vanuit jeugdwerkers: vergeet het perspectief van je doelgroep niet!  Hun bijdrage is fundamenteel belangrijk in het uitrollen van de aanpak binnen impactgericht werken. Zowel in het bevragen van kinderen en jongeren op de verschillende niveaus van impact als in het inschakelen van de doelgroep als klankbordgroep als in de communicatie van de resultaten liggen mogelijkheden om de stem van kinderen en jongeren duidelijk te laten klinken. 


Doorheen het onderzoek is het duidelijk geworden dat we geen kant-en-klare aanpak zullen ontwikkelen om impact te meten en zichtbaar te maken. Bovendien zal het doorlopen van het hele proces met de sector bijkomende expertise, tijd en energie vragen. Net zoals impactgericht werken een intensief proces is, zal de impact van jeugdwerk zichtbaar maken een stevig proces zijn. Dat vraagstuk moeten we vastpakken met de hele jeugdwerksector.




De concrete vertaling naar een impactgerichte en procesmatige aanpak binnen het jeugdwerk hebben we vertaald in een schema. Zie het niet als ‘de ideale methode’. We probeerden vooral de verschillende stappen te vertalen in een overzichtelijk schema. Deze flow vraagt vooral nog veel experiment om te komen tot een werkbaar stappenplan.

1 - Startpositie uitklaren

1. Bepaal je motivatie om te starten

Bij aanvang van een dergelijk proces is de eerste vraag steeds: ‘Waarom wil ik mijn impact zichtbaar maken? En voor wie wil ik die impact zichtbaar maken?’ Om te vermijden ‘alles te willen meten’, is het belangrijk om vooraf een focus vast te leggen. [link naar schema WHY’]

Een belangrijk aanknopingspunt binnen deze oefening is de missie van de organisatie. Deze omvat vaak elementen m.b.t. de gewenste impact. Door deze onder de aandacht te brengen, start een proces daar waar het hoort te starten: bij de essentie en dus bij datgene waarvoor de organisatie wil staan.


2. Bepaal waarover je impact wil zichtbaar maken

Aangezien je de impact van jeugdwerk op veel verschillende niveaus kan zichtbaar maken, is het belangrijk om een afbakening te maken naar die niveaus waarop je wil werken. [link naar hoofdstuk niveaus] Ook binnen die niveaus kan je je focus nog verder verfijnen. Hoe duidelijker je kan maken welke impact je zichtbaar wil maken, hoe makkelijker het in een volgende fase zal zijn om je aanpak daarop af te stemmen.   


3. Bepaal je actoren/stakeholders

In een volgende stap ga je bepalen wie op je verhaal moet betrokken zijn? Wie vormt de doelgroep van je actie en wie moet je aan boord hebben om het zichtbaar maken van je impact straks mogelijk te maken. Je mikt hierbij duidelijk op de doelgroep waarover je wil spreken maar brengt ook in kaart wie je in het proces wil betrokken zien.


4. Maak een plan

Reeds in de beginfase van het hele proces start je met de opmaak van een werkplan. Een goed opgezet proces is immers een goed doordacht proces. Alle voorgaande stappen werk je best uit in een werkdocument dat gaandeweg kan groeien. Een goeie contextanalyse maakt een essentieel onderdeel uit van een dergelijk plan. 


5. GO!

Eens je een aantal zaken goed hebt doordacht en uitgewerkt in en plan, ga je van start.  Blijf zeker niet te lang hangen in de conceptfase en verlies je niet in het oeverloos overdenken van de zaken.  Om ervoor te zorgen dat heel je verhaal behapbaar blijft geven we de tip mee om klein te beginnen. Probeer goed af te bakenen en ga aan de slag binnen een specifieke activiteit of en specifiek project

2 - Veranderingstheorie (TOC) opstellen

Eenmaal je verhaal is gestart, gaat de eerste aandacht naar het opstellen van een veranderingstheorie. Het gaat immers over het in kaart brengen van datgene dat tot verandering of de beoogde resultaten moet leiden. Achter een concreet plan van aanpak hoort in eerste instantie een hypothese (aanname of assumptie) te zitten over hoe bepaalde interventies tot bepaalde verandering(en) kunnen leiden. Deze stap is nodig om later over te gaan op monitoring en evaluatie. Je TOC is bij wijze van spreken de handleiding door je traject. 


Ze beschrijft de weg om je van hier (beginsituatie) naar je beoogde resultaat (op langere termijn) te brengen. Het is een andere wijze om naar interventies te kijken: in plaats van meteen te focussen op wat je doet (inspanningen) en vanzelfsprekend vindt, ga je eerst kijken naar wat je wil bereiken (resultaten). Het gaat dus om een specifieke en meer meetbare beschrijving van een geplande sociale verandering die je voor ogen hebt. Een TOC definieert alle bouwstenen (outcomes, resultaten, interventies, acties, voorwaarden en vooronderstellingen, logische verbanden, indicatoren en een verhaal) nodig om op langere termijn een doel te realiseren.


Sleutelvragen bij het opstellen van een TOC:

  • Wat zijn de contextfactoren en de actoren die van belang zijn?
  • Wat zijn de lange termijnsveranderingen die we beoogen?
  • Wie zijn degene waarvoor we dit doen?
  • Wie en wat moet er veranderen?
  • Wat zijn de logisch gelinkte activiteiten en outputs die leiden tot bepaalde outcomes en die bijdragen aan die verandering?
  • Wat zijn de aannames van de verschillende stappen en de verwachte veranderingen?
  • Welke zijn de indicatoren binnen de verschillende stappen?


3 - Impact meten

In een volgende stap ga je bepalen wat je wil meten of zichtbaar maken. Om te begrijpen of de interventies in jouw organisatie de vooropgestelde veranderingen creëren, zijn juiste data belangrijk. Je vertrekt hierbij van data gelinkt aan de output/outcome en informatie over de context (doelgroep, omgeving, …). Je werkt hierin vanuit de volgende stappen:


1.Welke effecten wil je meten?
Stel prioriteiten. Het is heel verleidelijk om alles tegelijk te willen meten. Meten vraagt echter middelen (tijd, personeel, materiaal, …) en heeft bovendien een prijskaartje. Om ervoor te zorgen dat het haalbaar blijft is het van belang je de vraag te stellen welke effecten het belangrijkste zijn in het kader van de missie van de organisatie?


2.Ontwikkel indicatoren per effect dat je wil meten.
Indicatoren geven aan wat je waarneemt als het effect optreedt, en maken het effect specifiek en meetbaar. Indien je zelf moeilijk weet hoe je indicatoren opstelt, kan je ter inspiratie eens kijken naar hoe dat in andere organisaties, literatuur of onderzoek gebeurt.


2. Kies je meetinstrumenten.
De keuze voor meetinstrumenten die kwalitatieve of kwantitatieve data verzamelen, hangt af van de onderzoeksvraag en persoonlijke voorkeuren van de organisatie en stakeholder(s) voor wie de data verzameld worden. Sommigen hechten enkel waarde aan harde data. Anderen vinden dan weer dat impact enkel ten volle kan weergegeven worden aan de hand van meer kwalitatieve data. Een balans zoeken tussen beiden is wellicht het meest optimale dat je kan doen. Bovendien is ook hier het devies: keep it simple en integreer zoveel mogelijk in bestaande plannings- en evaluatieprocessen. 



4 - Impact verhogen

Wanneer al deze stappen zijn doorlopen, komt het erop aan om het verzamelde materiaal van een stevige analyse te voorzien die je inzichten moeten opleveren om finaal je impact te gaan verhogen. Hierin lijken ons 3 stappen belangrijk:


1. Evalueren: koppel het materiaal uit je analyse terug naar de indicatoren en trek besluiten m.b.t. de effectiviteit van de interventies die je opzette i.f.v. de doelen die je voor ogen had. 


2. Bijsturen: Een stevige en onderbouwde evaluatie levert je zo veel stof op die je helpt je doelen bij te stellen, je acties en interventies daar meer op af te stemmen en dus finaal meer impact te hebben.


3. Communiceren: ook en zeker in deze laatste fase is het opnieuw belangrijk om de communicatie met je stakeholders goed te verzorgen.  De interne gesprekken over de conclusies moeten ertoe leiden dat iedereen mee is en zich dus in een latere fase mee achter de acties zal scharen die de impact gaan verhogen. Ook de communicatie met de buitenwereld is belangrijk. Communiceren over welke impact je wenst te bereiken verhoogt het bewustzijn en de bereidheid om hiermee aan de slag te gaan. 

Share by: